3 tane basit belirtecim var;
1. Şehir içinde arsa fiyatları krize rağmen 1 sene içerisinde en az %20 – %30 civarında değerlendi. Örnek; Geçen sene %35 oran ile kat karşılığı verilen dandik bir arsa için bu sene %45 istenebiliyor. (Bu ne demek diyenler için; Eğer adamın yerine 100 daire yapılıyorsa, inşaatçı 100 dairenin 35’ini arsa sahibine verirken, 65 tanesini kendisine alıyordu; şimdi 45 daire arsa sahibine 55 daire müteahhite oldu). Bu da demek oluyor ki müteahhitin arsa maliyeti en az %30 artmış oldu. Bu da arsa bedeli dahil birim maliyetleri 900 TL’lerden 1.100 TL’lere çıkarıyor.
2. Krizi iş olsun diye iş yaparak geçiştiren müteahhitler aç bir şekilde piyasanın açılmasını bekliyorlar. %15 – %20 kar marjıyla çalışanlar artık 2010’da bu rakamları yakalamak isteyecekler.
3. İnşaat malzemelerinde pek bir artış olmadı gibi gözükse de, üretimde kullanılan enerjinin (doğalgaz, elektrik, petrol, vs…) maliyetinin artması ve artacak olması (%50’ler konuşuluyor), ertelenen masrafları su yüzüne çıkaracak.
Ne yapmak lazım?